Η πρώτη γουλιά από το ποτήρι της φυσικής επιστήμης θα κάνει κάποιον άθεο, αλλά στον πάτο Θεός περιμένει.
Werner Karl Heisenberg
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο θεμελιωτής της επιστήμης της Λογικής Kurt Gödel θα διαταράξει, τα ήδη ταραγμένα, ύδατα των Μαθηματικών, με το περίφημο ‘Θεώρημα της μη Πληρότητας’. Πολύ περιγραφικά το θεώρημα λέει το εξής: Σε κάθε τυπικό, αξιωματικό σύστημα, θα υπάρχει πάντα, τουλάχιστον, μία πρόταση, η οποία αν και αληθής, δε θα είναι αποδείξιμη. Το θεώρημα του Gödel και η ανακάλυψη του παράδοξου του Russell ήταν το τελικό χτύπημα στην προσπάθεια πλήρης συστηματοποίησης των Μαθηματικών, από τους επιστήμονες της εποχής και σήμανε την επιστροφή σε μια εποχή, όπου η, αυστηρή, λογική δε διαθέτει τις απαντήσεις για τα πάντα.
Αν πάρουμε το Θεώρημα του Gödel και αρχίζουμε να εμβαθύνουμε, αυτό που θα δούμε είναι ότι στην καρδιά του Θεωρήματος βρίσκεται η ιδέα ότι τα συστήματα είναι ατελή, γιατί δεν πρέπει να μιλάνε για τον εαυτό τους, μιας και όποτε το κάνουν υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν παραδοξότητες. Για παράδειγμα αν συναντούσαμε την εξής πρότασης ‘Αυτή η πρόταση δεν είναι αποδείξιμη’, η απόδειξή της θα την καθιστούμε εσφαλμένη, οπότε θα γινόταν αληθής, οπότε θα γινόταν εσφαλμένη κοκ Προκειμένου να λύσει την παραδοξότητα αυτή ο Russell σκέφτηκε να δημιουργήσει επίπεδα πρόσβασης στα συστήματα, όπου τα ανώτερα μπορούν να μιλάνε για τα κατώτερα, αλλά προκύπτει ότι α) κάθε ανώτερο επίπεδο είναι εξωσυστημικό του κατώτερου και β) το πρώτο επίπεδο δεν μπορεί να μιλήσει για κανένα.
Ας αναλογιστούμε ένα σύστημα, τώρα, που ξέρουμε ότι μιλάει, πολύ συχνά κιόλας, για τον εαυτό του, τον Άνθρωπο. Προκειμένου να αποφευχθούν παραδοξότητες, όπως το παράδοξο του Επιμενίδη – Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες) -, θα πρέπει να διαθέτουμε ένα επίπεδο πρόσβασης στο γνωστικό μας σύστημα υψηλότερο αυτού, ένα μεταγνωστικό σύστημα και αυτό είναι βέβαιο ότι το διαθέτουμε, γιατί ο Άνθρωπος έχει γνώση της γνώσης του ή της αγνοιάς του πχ το ξέρω το όνομά του, αλλά δεν το θυμάμαι τώρα. Αυτό που, μάλιστα, κάναμε τώρα αποδεικνύει ότι διαθέτουμε ακόμη υψηλότερα επίπεδα θέασης του εαυτού μας. Τι είπαμε, όμως, για τα επίπεδα; Είναι εξωσυστημικά. Τι σημαίνει εξωσυστημικό; Πως κάποιος, έξω από το σύστημα, τα έβαλε εκεί.
Ποιος;